قدس آنلاین: حرکت و قیام سیدالشهدا(ع) گذشته از جنبه حماسی آن و سلحشوری‌های اصحاب جبهه حق، عرصه بروز درس‌های فراوان انسانی و اخلاقی نیز هست. سبک زندگی شخص امام حسین(ع) و خاندان آن حضرت که تربیت‌یافتگان دامان عصمت و طهارت بودند سرشار از شاخصه‌ها و نکات اخلاقی و تربیتی است که در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمد صحتی سردرودی، نویسنده کتاب «پدری به نام حسین(ع)؛ مهارت‌های تربیتی پیشوای سوم در بستر خانواده» به بازخوانی و واکاوی آن پرداخته‌ایم. وی دارای آثار و تألیفات متعددی در حوزه عاشوراپژوهی است.
باید سبک تربیتی امام حسین(ع) سرلوحه زندگی همه باشد
حجت‌الاسلام صحتی سردرودی با بیان اینکه خانواده‌ای که در آن فردی چون حسین(ع) تربیت می‌شود و خانواده‌ای که حسین(ع) تشکیل می‌دهد سرشار از شیرینی است، می‌گوید: تربیت امری دشوار و سرشار از ظرافت است که در بستر خانواده شکل می‌گیرد. خانواده‌ای که اگر در جهت صحیح فعالیت کند، آن فعالیت شیرین و اثرگذار می‌شود. امام حسین(ع) ۵۷ سال در این جهان زیست، اما تنها به بخش‌های کوتاهی از این زندگی پربار می‌پردازیم در حالی که زندگی آن حضرت در تمام دوران برای ما آموزه‌ها و تعالیم مفیدی دارد. باید رفتار حسین(ع) را در خانواده به عنوان فرزند، برادر، همسر و پدر مشاهده کرده و از آن برای خانواده خود الگوبرداری کنیم.
نویسنده کتاب پدری به نام حسین(ع) به محتوای این اثر اشاره کرده و بیان می‌کند: این کتاب به گونه‌ای دیگر زندگی و مهارت‌های تربیتی امام حسین(ع) را مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد. سبکی که کمک می‌کند تا امام حسین(ع) در همه حال سرلوحه زندگی همه افراد باشد و بتوان معنای مهربانی، زندگی عاشقانه و تربیت صحیح فرزند را از او آموخت.
این عاشوراپژوه که کتابخانه‌ای تخصصی در مورد عاشورا و امام حسین(ع) با بیش از ۱۰هزار جلد کتاب دارد، توضیح می‌دهد: در تمام کتاب‌ها و مقاله‌های موجود همه از جنگ، خشونت و مصیبت سخن به میان آمده است و تمام ماجرا به نیم روز پایانی عصر عاشورا ختم می‌شود. در حالی که باید بررسی کنیم این حضرت چگونه تربیت شد، چگونه با خانواده خود رفتار و چگونه فرزندان خود را تربیت می‌کرد.
او یادآور می‌شود: اقتضای دانستن مهارت‌های تربیتی در خاندان امام حسین(ع) و نظام خانوادگی امام علی(ع)، معرفی فرزندان، خواهران و برادران آن حضرت است. سکینه دختر امام حسین(ع) و رباب بنت امرؤالقیس از حاضران در واقعه کربلا و اسیران کربلا بود که پس از شهادت پدرش با کاروان اسیران به کوفه و شام برده شد. سکینه از پدرش روایت‌هایی نقل کرده و بر اساس گزارش‌های تاریخی، اشعار برخی از شاعران عرب را داوری می‌کرده و اشعاری در رثای امام حسین(ع) سروده است. او هر چند که مصیبت‌های عاشورا را دیده بود اما فعال هنری و فرهنگی با اعتماد به نفس فوق‌العاده و انسانی شاد بود.
در رفتار پیامبر(ص) جنبه‌های تربیتی مهمی نهفته است
این استاد حوزه و دانشگاه به تربیت امام حسین(ع) نیز اشاره کرده و توضیح می‌دهد: رفتار پیامبر(ص) و پدر ایشان حضرت علی(ع) و مادرش فاطمه زهرا(س) و خواهر و برادرانشان تأثیر بسیار شگفت‌انگیزی در این تربیت متعالی داشت. پیامبر(ص) به امام حسن(ع) و امام حسین(ع) همیشه محبت می‌کرد. آن‌ها را در آغوش خویش با آموزه‌های آسمانی اسلام پرورش داده و زیر نظر خود تربیت می‌کرد. میزان علاقه پیامبر به حسین(ع) به اندازه‌ای بود که کوچک‌ترین ناراحتی او را تحمل نمی‌کرد.
حجت‌الاسلام صحتی سردرودی می‌افزاید: در واقع پیامبر اکرم(ص) با حدیث معروف «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنِ» جایگاه و مقام امام حسین(ع) را برای صحابه ترسیم کرد و مسلمانان را از منزلت والا و بی‌نظیر این سبط خویش و امام آنان آگاه کرد. روایت‌های زیادی در منابع اهل سنت و تشیع نقل شده که همگی به برتری حسنین(ع) اشاره دارد. در تمامی سخنان و رفتار پیامبر(ص) مانند اینکه بوی بهشت را از آن‌ها استشمام می‌کنم، آن‌ها سروران جوانان اهل بهشت هستند، بوسیدن آن‌ها و... جنبه‌های تربیتی مهمی نهفته شده است.
او اظهار می‌کند: این در حالی است که در نظام تربیتی جدید از نظام خانوادگی تا آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها همه در حال سرکوب استعدادهای کودکان و نوجوانان هستند و این کار تا حدی انجام می‌شود که به آن‌ها عادت کرده‌ایم. برچسب‌های منفی، توجه نکردن به استعدادهای کودک و... نشانه‌هایی از این ادعاست. به نظر می‌رسد که والدین در برابر فرزندان تنها وظیفه تأمین نیازهای مادی را دارند و بسترهای مختلف برای بروز استعدادهای آن‌ها را آماده نمی‌کنند. اما پیامبر(ص) و سپس امام علی(ع) و حضرت زهرا(س)؛ امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را چنان تربیت کرده بودند که اعتماد به نفس کامل داشتند و هرگز استعدادهایشان هدر نمی‌رفت بلکه هر لحظه شکوفاتر نیز می‌شد. امام حسین(ع) خود به خوبی تربیت شده بود و فرزندان خود را نیز با همان شیوه مبتنی بر محبتِ سنجیده تربیت می‌کرد.
این محقق به روایتی اشاره کرده و می‌گوید: در روایت‌های مستند آمده است که عبدالرحمن سلمی به فرزند امام حسین(ع) سوره حمد را آموخت. وقتی کودک سوره را در حضور پدر خواند، حضرت امام حسین(ع) علاوه بر پول نقد و پارچه‌ای که از راه حق‌شناسی به معلم طفل داد، دهان او را پر از دُر کرد. بعضی از این همه بخشش حضرت تعجب کردند و در این باره از حضرت سؤال نمودند، امام حسین(ع) در جواب فرمود: پاداش مالیِ من چگونه با عطای آموزش این معلم برابری می‌کند؟ یعنی خدمت تعلیم سوره حمد از عطای مالیِ من ارزنده‌تر است.
در نظام تربیتی امام حسین(ع) همه حق اعتراض دارند
حجت‌الاسلام صحتی سردرودی اضافه می‌کند: نمونه گویای دیگر درباره تربیت فرزند که اهل سنت و شیعه بارها نقل کرده‌اند روایتی است که بیان می‌کند حضرت علی(ع)، حضرت عباس(ع) را در خردسالی بر سر زانو نشاند و حضرت زینب(س) را بر زانوی دیگر. حضرت عباس(ع) تازه به سخن آمده بود و حضرت علی(ع) به او گفت بگو یک. حضرت عباس(ع) گفت یک. حضرت علی(ع) فرمود: بگو دو. عرض کرد: با زبانی که یک گفته‌ام، دو نمی‌گویم. این نمونه روایتی است که بیان می‌کند از قبل به این کودک یکتاپرستی و وحدانیت خدا را آموزش داده بودند. حضرت زینب(س) نیز عرض کرد: ای پدر ما را دوست داری؟ فرمود: بلی ای فرزند، عرض کرد محبت خالص برای خداست و نسبت به ما تنها می‌تواند شفقت و مهربانی باشد، حضرت او را بوسید. این روایت به آیه ۴ سوره احزاب اشاره دارد که در آن آمده است خدا در درون یک انسان دو قلب و دو مبدأ ادراک و اراده قرار نداده است.
این عاشوراپژوه عنوان می‌کند: در سبک تربیتی امام علی(ع) یک دختربچه حق اعتراض دارد. او فرزندانش را چنان تربیت کرده است که در مقام اعتراض درآیند. امام حسین(ع) در خانواده‌ای و خانه‌ای سراسر توحید، یکتاپرستی و توکل به خدا تربیت شده است. خانواده‌ای که در آن حتی به دختری خردسال نیز اعتماد به نفس زیادی داده می‌شود تا بتواند با پدر خود به بحث و مناظره بنشیند و در نهایت نیز پدر حق را به او دهد.
از نکات تربیتی عاشورا بهره ببریم
این کارشناس دینی به موارد تربیتی دیگر امام حسین(ع) برای فرزندانش اشاره کرده و می‌گوید: موارد تربیتی حضرت بسیار زیاد است. به عنوان نمونه امام حسین(ع) همیشه فرزندان خود را می‌بوسید و در برابر کار خوب آن‌ها را تشویق می‌کرد. آن حضرت بر تشویق فرزندان هنگام بروز رفتارهای دینی و برجسته کردن صفات اخلاقی و معنوی آنان بسیار تأکید می‌کرد.
حجت‌الاسلام صحتی سردرودی در پایان تأکید می‌کند: امام حسین(ع) خود در خانواده‌ای تربیت شد که تربیت حرف اول را می‌زد و در خانه خود نیز در تربیت بسیار جدی بود. امام حسین(ع) فرزندان خود به خصوص دخترش حضرت سکینه(س) را به گونه ای تربیت کرده بود تا فرهنگ و شعر که در آن زمان تنها رسانه اطلاع‌رسانی بود به خدمت گرفت و برای احیای عاشورا از آن بهره برد. اگر پیرو امام حسین(ع) هستیم باید فرزندانمان و به خصوص دخترانمان را فعال فرهنگی، هنری و اجتماعی تربیت کنیم و از عاشورا و امام حسین(ع) تنها به گریه کردن بسنده نکنیم و نکات تربیتی آن را دریابیم.
نظر شما